Gạo nếp cẩm là gì? Nếp cẩm có phải là gạo lứt? Nếp cẩm và nếp than

Nếp cẩm tuy là một cái tên khá quen thuộc, một món ăn ngon và đem đến rất nhiều công dụng. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết gạo nếp cẩm là gì. Một số người vẫn còn băn khoăn không biết nếp cẩm có phải là gạo lứt không, hay nếp cẩm và nếp than có giống nhau không,…

Nếu bạn vẫn còn băn khoăn, muốn tìm hiểu thật sự gạo nếp cẩm là gì, cách nhận biết như thế nào, làm sao để phân biệt với nếp than và gạo lứt,… Vậy thì hãy cùng tapchinhabep.net tìm hiểu ngay qua bài viết dưới đây!

Gạo nếp cẩm là gì? Những điều cơ bản cần biết về gạo nếp cẩm

1. Tên gọi

Nếp cẩm, gạo cẩm hay còn gọi là gạo đen (trong tiếng anh thường gọi là black rice), bổ huyết mễ. Gạo nếp cẩm có màu đen tím, hạt tròn, mẩy thường được trồng ở vùng Điện Biên nước ta.

2. Tại sao nếp cẩm có màu tím?

Gạo nếp cẩm có màu tím đặc trưng là do có thừa chất anthocyanin, là một loại chất chống oxy hoá (tương tự như trong quả việt quất, súp lơ tím, bắp cải tím,…). Nghiên cứu chỉ ra rằng, gạo nếp cẩm chứa nhiều chất dinh dưỡng tốt cho sức khoẻ hơn bất kì thực phẩm nào, bảo vệ cơ thể và ngăn ngừa ung thư.

3. Công dụng của gạo nếp cẩm là gì?

Nếp cẩm có chứa nhiều thành phần dinh dưỡng khác. So với các giống gạo thông thường thì nếp cẩm có hàm lượng protein cao hơn hẳn (6,8%) và chất béo cao hơn khoảng 20%. Không chỉ vậy, gạo nếp cẩm còn chứa tới 8 loạt axit amin cùng carotene và các nguyên tố vi lượng khác.

Theo các nghiên cứu gần đây, trong men gạo nếp cẩm có chứa các chất lovastatin và ergosterol. Hai chất này giúp hạn chế các bệnh tai biến tim và đồng thời giúp tái tạo mạch máu. Hơn nữa, các loại thuốc chữa bệnh tim được chiết xuất từ nếp cẩm đều không gây ra các phản ứng phụ như buồn nôn, mẩn ngứa, dị ứng,…

→ Tác dụng của sữa chua nếp cẩm mà bạn không thể ngờ tới

Trong y học cổ truyền, gạo nếp có tính ôn, vị ngọt, trung ích khí, ấm tỳ vị, giải độc, trừ phiền, chữa chứng hay toát mồ hôi, tả, dạ dày, ruột hư hàn, hay đi tiểu, tiểu về đêm nhiều. Với cổ truyền, gạo nếp thường được dùng để chữa suy nhược cơ thể, tiêu chảy do tỳ vị hư nhược, viêm loét dạ dày, tá tràng…

Ngoài ra, bên ngoài lớp màng đen của gạo nếp cẩm có chứa rất nhiều vitamin E. Đặc biệt, rượu nếp cẩm sau khi lên men còn chứa các nhóm vitamin B cùng nhiều các vi chất khác rất có lợi cho cơ thể. Do đó, gạo nếp cẩm ngoài các công dụng trên còn được các chị em phụ nữ tin dùng với mục đích làm đẹp.

4. Gạo nếp cẩm trồng ở đâu là tốt nhất?

Thường thì chất lượng gạo nếp cẩm được trồng trên nương ở vùng núi cao cho chất lượng gạo cẩm là cao nhất. Do đó, trên thị trường thì gạo nếp cẩm Điện Biên khá là được ưa chuộng và đánh giá cao.

Như vậy, gạo nếp cẩm là loại gạo đặc biệt nhất hiện nay, đem lại những công dụng tuyệt vời cho sức khoẻ con người. Ngoài ra, gạo nếp cẩm cả một năm chỉ trồng được một mùa. Do đó, giá thành sẽ cao hơn các loại gạo khác.

Gạo nếp cẩm có phải là gạo lứt không?

1. Gạo lứt là gì?

Gạo lứt (hay còn gọi là gạo rằn, gạo lức hay gạo lật) là loại gạo có rất nhiều chất dinh dưỡng, đây là loại gạo rất giàu chất dinh dưỡng đặc biệt là các sinh tố và nguyên tố vi lượng. Khi gạo xay chỉ loại bỏ phần vỏ trấu, chưa được xát bỏ lớp cám gạo. Gạo lứt thường có màu đậm (thông thường là màu vàng nâu).

Gạo lứt không chỉ có 1 loại mà phân chia thành nhiều loại khác nhau tương tự như gạo trắng chúng ta thường sử dụng. Các loại gạo lứt chính bao gồm gạo lứt tẻ, gạo lứt nếp, gạo lứt đỏ và gạo lứt đen.

2. Gạo lứt có phải là gạo nếp cẩm không?

Gạo lứt và nếp cẩm là hai loại gạo có nhiều chất dinh dưỡng và là loại thực phẩm quen thuộc đối với người Việt Nam. Tuy nhiên, gạo lứt không phải là gạo nếp cẩm đâu nhé!

Để bạn dễ phân biệt hơn, hãy cùng so sánh và tìm ra một số điểm khác nhau giữa gạo lứt và gạo nếp cẩm là gì nhé!

Về hình dạng hạt:
- Gạo nếp cẩm: hạt rất tròn, mẩy, gần giống hạt gạo nếp thông thường.
- Gạo lứt: hạt có nhiều hình dạng khác nhau, nếu là gạo lứt nếp thì hạt tròn, gạo lứt tẻ thì hạt thon. Riêng gạo lứt đỏ Điện Biên có hạt khá nhỏ và dài.
Về màu sắc:
- Gạo nếp cẩm: chỉ có màu tím đỏ
- Gạo lứt: màu sắc tùy thuộc vào loại gạo lứt. Gạo lứt đỏ Điện Biên có màu đỏ. Các loại gạo lứt thông thường thì có màu vàng nâu, nhìn thấy rõ vỏ cám và phôi mầm. Ngoài ra còn có một loại là gạo lứt có màu đen rất hiếm.
Về độ dẻo khi nấu lên:
- Gạo nếp cẩm: rất dẻo, các hạt bám dính vào nhau, chín mềm và mang đặc trưng của gạo nếp.
- Gạo lứt: kể cả là gạo lứt tẻ hay gạo lứt nếp thì độ dẻo cũng không được như hạt gạo thông thường. Khi ăn có cảm giác cứng, phải nhai kỹ mới nuốt được.
Về khả năng nảy mầm:
- Gạo nếp cẩm: không thể nảy mầm vì đã được loại bỏ lớp vỏ cám và phôi mầm trong quá trình xay xát.
- Gạo lứt: hoàn toàn có thể nảy mầm nếu được ủ đúng cách do còn giữ nguyên vỏ cám và phôi mầm. Mầm gạo lứt là thực phẩm rất tốt cho sức khỏe.

3. Gạo nếp cẩm hay gạo lứt tốt hơn?

Như vậy chúng ta đã biết gạo nếp cẩm có phải là gạo lứt không và cách để phân biệt hai loại gạo này. Vậy thì gạo nếp cẩm hay gạo lứt tốt hơn, chúng ta nên dùng loại gạo nào để có lợi nhất cho sức khỏe?

Trên thực tế, không có cơ sở nào để kết luận gạo nếp cẩm hay gạo lứt tốt hơn, mà chúng ta phải tùy thuộc vào từng hoàn cảnh, từng mục đích để sử dụng cho hợp lý, ví dụ:

Để giảm cân thì dùng gạo lứt, vì gạo nếp cẩm sẽ khiến người ta tăng cân.
Để làm sữa chua, rượu nếp, nấu rượu, đồ xôi thì dùng gạo nếp cẩm, vì gạo lứt khá khô và cứng.
Để giảm cân thì uống nước gạo lứt rang, để hạ huyết áp, giảm đau thì uống nước gạo nếp cẩm rang.

Nếp cẩm và nếp than có phải là một không?

Nếp cẩm và nếp than là 2 loại gạo khá phổ biến ở nước ta. Chúng nổi tiếng bởi sự thơm ngon và đặc biệt là rất tốt cho sức khỏe với những khả năng như ngăn ngừa ung thư, hạn chế bệnh tim mạch, tăng khả năng tiêu hóa, làm đẹp da,…

Hai loại gạo này có rất nhiều điểm chung nên nhiều người thường nhầm lẫn chúng là một. Nhưng thực ra, đối với câu hỏi nếp cẩm có phải là nếp than, chúng ta hãy tìm ra ngay sau đây!

1. Về vị trí trồng:

Gạo nếp than thường được trồng ở những vùng đồng bằng châu thổ sông Cửu Long như Long An, Sóc Trăng…
Gạo nếp cẩm lại được trồng ở vùng núi Tây Bắc mà chủ yếu là Điện Biên.

Hai vùng địa lý này khác nhau rất nhiều về điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng, địa hình, độ cao… dẫn đến sự khác nhau về sinh trưởng, dinh dưỡng và khả năng hấp thụ của mỗi loại lúa nếp.

2. Về hạt gạo:

Hạt gạo nếp cẩm có màu tím thẫm, bụng màu vàng nhạt, hình dáng to tròn
Gạo nếp than nhỏ dài và có màu đen hơn (gần như là đen kín cả hạt gạo).

3. Chất lượng

Không thể phủ nhận rằng, cả nếp cẩm và nếp than đều là những loại gạo rất ngon, tốt cho sức khỏe và có hương vị khá tương đồng.

Tuy nhiên, gạo nếp cẩm được trồng ở miền núi Tây Bắc, thời tiết khắc nghiệt, mỗi năm chỉ có một mùa. Do đó, gạo nếp cẩm thường cho chất lượng cao hơn, khi ăn cũng dẻo, mềm hơn. Đó cũng chính là lí do vì sao nếp cẩm thường có giá thành cao hơn nếp than.

Như vậy, trên đây là tất tần tật những điều bạn cần biết về nếp cẩm, cách phân biệt với nếp than, gạo lứt mà mọi người vẫn thường hay nhầm lẫn.

Để biết thêm kinh nghiệm, hay tìm hiểu về các công thức nấu nướng hay, hãy thường xuyên theo dõi Tạp chí Nhà Bếp nhé!

Bạn có thể tham khảo thêm các thông tin khác về nếp cẩm dưới đây:

Quỳnh Trang